εναλλαγή γενεών

Φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες τις ομάδες των φυτών που παρουσιάζουν εγγενή αναπαραγωγή και συνίσταται στη διαδοχική εναλλαγή δύο γενεών. Η μία έχει κανονική βλαστητική αγενή αναπαραγωγή (σποριοφυτική, διπλοειδής γενεά) που ολοκληρώνεται με την παραγωγή των σπορίων (σποριόφυτο). Η άλλη έχει εγγενή αναπαραγωγή (γαμετοφυτική, απλοειδής γενεά) που τελειώνει με την παραγωγή των εγγενών πολλαπλασιαστικών οργάνων, των γαμεταγγείων, που περιέχουν τους γαμέτες (γαμετόφυτο). Το φαινόμενο της ε.γ. μπορεί να παρατηρηθεί καθαρά στα φυλλόβρυα και στις πτέριδες. Στα πρώτα, το γαμετόφυτο συνίσταται από το πρωτόνημα και τον έμφυλλο βλαστό που προέρχεται από αυτό, και το σποριόφυτο από τον ποδίσκο που φέρει τη σποριόκαψα με τα σπόρια. Στα πτεριδόφυτα, το σποριόφυτο είναι κλαδίσκος φορέας των σπορίων, ενώ το γαμετόφυτο περιορίζεται σε ένα πράσινο μικρό έλασμα, το προθάλλιο, επί του οποίου αναπτύσσονται τα όργανα που παράγουν τους αρσενικούς και τους θηλυκούς γαμέτες. Στα βρυόφυτα, το κύριο φυτό είναι το γαμετόφυτο, ενώ στα πτεριδόφυτα το σποριόφυτο. Στα σπερματόφυτα, το γαμετόφυτο περιορίζεται ακόμη περισσότερο και δεν είναι εμφανές. Πρόκειται για τους γυρεόκοκκους και τον εμβρυόσακο. Το σποριόφυτο είναι το κύριο φυτό με ρίζα, βλαστό και φύλλα. Στα φύκη το γαμετόφυτο και το σποριόφυτο μπορεί να μοιάζουν μορφολογικά (ισομορφική ε.γ.) ή να είναι ανόμοια (ετερομορφική ε.γ.). Εναλλαγή γενεών στη φτέρη (νεφρολεπίδα): 1) σπόριο, 2) πρώτη φάση ανάπτυξης του προθαλλίου, 3) προθάλλιο πλήρως ανεπτυγμένο, 4) ανθηρίδιο, 5) αρχεγόνιο που περιέχει το ωοκύτταρο, 6) ανθηροζωίδιο, 7) γονιμοποιημένο ωοκύτταρο ή ζυγώτης, 8) τμήμα του ζυγώτη, 9) νεαρό σποριόφυτο σφηνωμένο ακόμα στο προθάλλιο, 10) σποριόφυτο σε πλήρη ανάπτυξη, 11} ώριμα σπόρια που αποσπώνται από το σποριάγγειο. Με τον αριθμό 7 αρχίζει η εγγενής γένεση, με τον αριθμό 11 η αγενής.